Suriyeli çocuk gelinlerin anlatılmayan hikayesi

Birleşmiş Milletlerʹin (BM) açıkladığı son rapor, mülteci kamplarındaki çocuk gelin sayısında hızlı bir artış yaşandığını ortaya koydu. Orta Doğu Ürdünʹdeki Zaatari mülteci kampında ailelerin fakirlikten kızlarını gelin olarak ʹsatmakʹ zorunda kaldığı belirtiliyor ve artık mülteci kampındaki çocuk gelinlerin düzenli biçimde alınıp satıldığını da ifade ediyor. Kalabalık mülteci kampındaki prefabrik bir barınakta üzerinde beyaz gelinliğiyle 13 yaşındaki bir kız çocuğu oturuyor. Yüzü ipek bir duvakla örtülü. Çevresinde kendisinden yaşça çok da küçük olmayan çocuklar koşuşturup alkışlıyor ve çocuk şarkıları söylüyor. Bir evcilik oyunu gibi gözüken bu tablo aslında bu kız çocuğunun düğünü. Annesi uzaktan seyredip belki savaş nedeniyle parçalanmış ülkesi için belki de bu yaşta evlenmek zorunda kalan kızı için gizli gizli ağlıyor. ʹMecburiyetʹ Ailesinin ismini açıklamak istemediği kız çocuğununun düğününden sadece birkaç saat önce mülteci kampındaki bir güzellik salonunda saçları ve gelin makyajı yapılmıştı. Çocuk gelin 25 yaşındaki müstakbel eşinin ailesi tarafından seçildiğini ve damadı daha hiç görmediğini söylüyor. Ürdünʹdeki Zaatari mülteci kampında yapılan her 3 düğünden neredeyse birisinde çocuk gelinler var. BM raporu oranın yüzde 32ʹye çıktığını gösteriyor ve bu sadece kayıtlı evlilikler için geçerli olan oran. Suriyeʹdeki çocuk gelin oranı iç savaştan önce yüzde 12ʹydi. Bazı aileler töreleri gereği çocuklarını evlendiriyor. Diğerleri ise iyi bir kocanın kızlarını koruyabileceğini düşündüğü için bu yola başvuruyor. Ancak BMʹye göre asıl gerekçe fakirlik. ʹİstismardan başka bir şey değilʹ BM çocuklara yardım örgütü UNICEFʹin Ürdünʹdeki temsilci yardımcısı Michele Servadei, "Suriyeʹdeki kriz uzadıkça ailelerin bu tür yollara başvurduğunu daha sık göreceğiz" diyor ve ekliyor, "Ailelerin onayı olsa da küçük yaşta çocukların evlendirilmesi istismardan başka bir şey değil." Zaatari mülteci kampındaki çocukların bazıları daha 10 yaşına gelmeden evlendiriliyor. Kampta "Münire anne" olarak bilinen Ürdünlü ebe Münire Şaban 12 yaşında bir kızla 14 yaşındaki bir oğlanın düğününe davet edilmiş. Münire anne düğüne gitmeyi yüreğinin kaldırmadığını söylüyor ve "Ağlamak istedim, gelini görünce sanki kendi kızımmış gibi hissettim. Bence bu vahşilik ve utanç verici. Bir kız 18 yaşında hâlâ bekarsa evlenmek için çok yaşlandığını düşünür hale geldiler" diyor. Münire, küçük kızları yetişkinlerin altına girdiği yüklerden uzak tutmaya çalışıyor. Polikliniğinde mültecilere çocuk gelinlerin yüzleşmek zorunda kaldığı sorunları anlatıp aileleri ikna etmek için uğraşıyor. "Daha yemek pişirmeyi, okumayı ve yazmayı bilmiyorlar" diyen Münire Şaban, "Bu çocuklar dışarıda koşup oynamak isterken onlardan bir kadın olmaları bekleniyor" diyor. Birçok çocuk gelinin daha sonra boşandığı da belirtiliyor. ʹBoşanmaktan korkmuyorumʹ İsminin açıklanmasını istemeyen 17 yaşındaki genç bir kızın başına da benzer olaylar gelmiş. 15 yaşında evlendirilen kızın şimdi canından çok sevdiği iki aylık bir bebeği var. Genç kız, kocasından boşanmak istediğini söylüyor. Ancak kocasının boşanma karşılığında bebeği istediğini de ifade ediyor. Genç kız şöyle devam ediyor: "Boşanmaktan korkmuyorum. Yeni bir hayata başlayabilirim ama bebeğimin elimden alınması düşüncesi beni korkutuyor. O olmazsa yaşayamam." Kampın başka bir köşesinde Ela isimli utangaç genç bir kız var. Suriyeʹde yaşarken okulu çok severmiş. Şimdiyse tek yaptığı şey ev işleri. Bulaşıkları yıkarken birkaç tabağı kırdığında 20 yaşındaki kocası Kasım alay ederek karısının iyi bir aşçı olmadığını söylüyor. Ela sadece 14 yaşında. Akrabalarıyla birlikte Ürdünʹe kaçan Ela, mülteci kampında kalırken kuzeniyle evlendirilmiş. Çift birlikte mutlu görünse de hamile olan Ela oldukça endişeli. "Bebeğim olacağı için korkuyorum. Ona bakamayacağımdan endişe ediyorum" diyor ve ekliyor: "Keşe okula devam edebilseydim de doktor olabilseydim. Keşke bu kadar küçük yaşta evlenmeseydim." Mülteci kampının yakınlarındaki Mafrak şehrinde küçük yaştaki mülteci kızların alınıp satıldığı belirtiliyor. Kızları alıp satan kişiler arasında hem Suriyeʹden hem de diğer Körfez ülkelerinden adamlar olduğu belirtiliyor. Kendilerini ʹbağışçıʹ olarak tanıtan bu kişilerin amacı çocuk gelinler bulmak. ʹBaşlık parasıʹ Kiralık evlerde oturan mülteci aileler üzerinde baskı kuruyorlar ve çocuklarını ellerinden almak için onları ikna etmeye çalışıyorlar. Yerel halk çocuk gelinlerin ʹbaşlık parasınınʹ 2 bin 800 dolar ile 14 bin dolar arasında değiştiğini söylüyor. Aracılar da 1400 dolar alıyor. Dört çocuk annesi Suriyeli mülteci Amal, "Körfez ülkelerinden gelen bu adamlar burada insanların muhtaç olduğunu çok iyi biliyor" diyor ve ekliyor, "Önce bağış adı altında cüzi bir para veriyorlar. Ardından saordukları ilk soruʹKızın var mı?ʹ oluyor. En çok 14 - 15 yaşındaki kızları tercih ediyorlar." 13 yaşındaki Gazel 30 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir adamın evlilik teklifine ailesinin rızası olmasına karşın ʹhayırʹ demiş. Eğitimine devam etmek isteyen kızın baskılara ne kadar direnebileceği belirsiz. Teklifi reddetmek 14 yaşındaki bir başka kız için bir seçenek dahi olmamış. 50 yaşındaki bir Kuveytliyle evlendirilen kız, okuyup avukat olmak istediğini söylüyor. 14 yaşındaki çocuk gelin şöyle devam ediyor: "Genelde düğün günü bir kızın en güzel günüdür. Benim için ise en hüzünlü gün oldu. Herkes bana gülümsememi söylüyordu ama tek hissettiğim şey korkuydu." Suriyeli kızın annesi ise 14 bin 117 dolarlık başlık parasını kabul etmek zorunda kaldığını çünkü bakması gereken 7 çocuğunun daha olduğunu söylüyor ve "Suriyeʹde olsak bölye bir şey aklımın ucundan geçmezdi. Ama herşeyimizi savaşta kaybettik. Alacağımız başlık parası çocuklarımın geleceği için gerekliydi" diyor. Ancak şimdi ailenin bir bireyi daha oldu. Kuveytli adamın karısı hamile kaldığını öğrenir öğrenmez kızı terk ettiği söyleniyor. (BBC/ Orla Guerin )